آشنایی با سوره لقمان

در روایتی از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که لقمان پیامبر نبود اما بنده‌ای بود که بسیار فکر می‌کرد، خدا را دوست داشت. خداوند نیز او را دوست می‌داشت و به او دانش و حکمت الهی عطا فرموده بود.(1)

در آیه 12 می‌خوانیم:
(به‌راستی لقمان را حکمت دادیم که: خدا را سپاس بگزار و هرکه سپاس بگزارد تنها برای خود سپاس می‌گزارد، و هرکس کفران کند، در حقیقت خداوند، بی‌نیاز ستوده است).
در آیه 13 و نیز آیات 16 تا 19 سفارش‌های بسیار مهم لقمان به فرزندش بیان می‌شود. در آیه 16 می‌خوانیم:
(ای پسر عزیزم، اگر [عمل تو] هموزن دانه خردلی و در [دل] تخته‌سنگی، یا در آسمانها، یا در زمین باشد، خدا آن را می‌آورد، که خدا بس دقیق و آگاه است).

آیا شیطان پیامبر اکرم (ص) را وسوسه می کرد؟

بنابر روایاتی؛ شیطان تسلیم پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) شده است:

پیامبر اکرم(ص) فرمود:

«با هر انسانی‌ یک‌ شیطان‌ است‌!» پرسیدند حتی با ‌شما؟ فرمود: «بله، ولی‌ شیطان‌ من‌ به‌ حول‌ و قوه‌ الهی‌ تسلیم‌ شده ‌است»‌.[1]

«خدا مرا بر شیطان [من] یاری کرد تا این‌که او به دست من تسلیم شد».[2]

 

احترام به والدین

یک بار هم نشد حرمت موی سفید ما را بشکند یا بی سوادی ما را به رخمان بکشد. هر وقت وارد اتاق می شدم، نیم خیز هم که شده، از جاش بلند می شد. اگر بیست بار هم می رفتم و می آمدم، بلند می شد. می گفتم: علی جان، مگه من غریبه هستم؟ چرا به خودت زحمت می دی؟ می گفت: « احترام به والدین، دستور خداست».

یک روز که خانه نبودم، از جبهه آمده بود. دیده بود یک مشت لباس نشسته گوشه ی حیاطه، همه را شسته بود و انداخته بود روی بند. وقتی رسیدم، بهش گفتم: الهی بمیرم برات مادر، تو با یک دست، چطوری این همه لباس رو شستی؟ گفت: « اگه دو دست هم نداشتم، باز وجدانم قبول نمی کرد من اینجا باشم و شما، زحمتِ شستنِ لباس ها را بکشی! »

شهید علی ماهانی

راه خشنودی خدا و خشم شیطان

امیرالمؤمنین امام علی علیه‌السلام شنید که مردی به قنبر دشنام می‏‌دهد و قنبر می‌خواست به وی پاسخ بدهد. حضرت به قنبر فرمود: آرام باش ای قنبر! از او صرف نظر کن تا رضایت رحمان را فراهم کنی، و شیطان را به خشم آوری و دشمنت را کیفر دهی.
سوگند به آن کسی که دانه را شکافت و انسان را آفرید، هرگز مومن با چیزی مانند حلم و بردباری، خدایش را خشنود نکرده و با چیزی مانند خاموشی، شیطان را خشمگین نکرده و با چیزی مانند سکوت، احمق را کیفر نداده است.

 متن حدیث: 

قد سمع أمیرالمؤمنین علیه السلام: رجلا یشتم قنبرا وقد رام قنبر أن یرده علیه فناداه (علیه السلام) مهلا یا قنبردع شاتمک مهانا ترضی الرحمن و تسخط الشیطان و تعاقب عدوک فوالذی خلق الحبة و بری‏ء النسمه ما أرضی المؤمن ربه بمثل الحلم ولا أسخط الشیطان بمثل الصمت ولا عوقب الأحمق بمثل السکوت عنه.

«امالی مفید، صفحه 118 - بحارالانوار، جلد 68،صفحه 424»

اول خودت معروف شو!

مرحوم میرزا اسماعیل دولابی می فرمود: اگر دیدید کسی کار خلافی می کند، سرت را برگردان. این ستّاریت است. ستر خداست. اگر دیدی آدم خوبی است، فقط جاهل است، آن وقت بر می‌گردی با روح صفا و یگانگی با خدای خودت با او صحبت می‌کنی.

اول خودت معروف شو و چشمت را آلوده به خلاف دیگران نکن. چون اگر نگاه کردی و اذیّت شدی نمی‌توانی حق او را ادا کنی. ولی وقتی سرت را بر گرداندی و به حال خود آمدی خیر خواه او می‌شوی. نگاه می‌کنی می‌بینی آدم بیچاره‌ای است. با یگانگی با هم صحبت می کنید. یک وقت می‌بینی علاج شد.

در امر به معروف و نهی از منکر نباید سرّ افراد را شکافت و گرنه می‌گوید: به شما چه؟ اگر قصد شما هدایت است و پرده‌اش را بدری بدتر می‌شود. خدا دوست ندارد. بلکه با سلام و علیک و حال و احوال، با ملاطفت و نرمی، با هم صحبت می‌کنید. او هم خودش می‌فهمد.

امر به معروف و نهی از منکر خیلی لطایف دارد. اگر حقش را ادا کنی شخصی را که امر به معروف کرده‌ای مبلغ مقصد شما می‌شود. ولی اگر اذیّت شد مخرّب مقصد شماست. هر جا برود می‌گوید: اینها بدجنسند، چنین و چنانند. اگر از شما اخلاق و صفا و وفا و یگانگی دید مبلغ مقصد شماست. هرجا بنشیند می‌گوید: آدم‌های خوبی هستند، خیلی با اخلاق با من حرف زد، خیلی مرا درست کرد، به داد من رسید، اصلا مرا نجات داد.

کتاب طوبی محبت – ص 146
مجالس حاج محمد اسماعیل دولابی

کاری که قلب شیطان را پاره پاره می کند

رسول اکرم(ص) به اصحاب خود فرمود: آیا می‌خواهید کاری به شما بیاموزم که اگر انجام دهید شیطان به اندازه فاصله مشرق از مغرب از شما دور شود؟ اصحاب عرض کردند: آری ای رسول خدا(ص). حضرت محمد(ص) فرمود:

1-هر چیزی زکاتی دارد و زکات بدن روزه است و روزه چهره شیطان را سیاه می‌‎کند.

2-صدقه که پشتش را بشکند.

3-دوستی در راه خدا و همکاری در کار های خیر ریشه‌اش را براندازد.

4-توبه و استغفار که رگ قلبش را پاره کند.

منابع:

المواعظ العددیه ، ص115 ، باب رابع ، فصل اول 

نصایح ، نوشته مرحوم ایت الله مشکینی 

زبده الاحادیث ، جلد اول ، ص 87 - 86

تمنای خلاصی از گودال های نیرنگ دنیا

باید از دنیا و فریب آن به دامن پر مهر الهی پناه برد و برای خلاصی از هر چه غیر اوست، دست نیاز یه سوی او برآورد؛ چنان که ائمه معصومین(ع) برای رهایی از شر دنیا و وسوسه های دنیایی، چنین عاجزانه روی به درگاه الهی ساییده و دعا می فرمودند:

معبودا! ما را در خانه ای(دنیا) منزل دادی که گودال های نیرنگش را برای ما کنده و با چنگال آرزو، ما را در دام های حیله خود در آویخته است. پس از نیرنگ های دل فریبش تنها به تو پناه آورده و از فریفته شده به آرایش و زیورش به آستان تو روی آورده ایم؛ چرا کهدنیا، جویندگان خویش را نابود ساخته و ساکنانش را از بین می برد و(خانه ایست) آکنده از گزندها و آسیب ها و انباشته از گرفتاری ها. ۱

گناهان زود کیفر کدامند؟

گناهان دارای اقسام گوناگون است. از یک نظر گناهان را به گناه کبیره و صغیره و از نظر دیگر آنها را به گناهان زود حساب و دیر حساب تقسیم می‌کنند. مراد از زود حساب یعنی در همین دنیا به حساب آنها رسیدگی شده و مجازاتی در همین دنیا نصیب اشخاص گناهکار می‌شود؛ اما گناهان دیر حساب گناهانی است که مجازات آنها به آخرت موکول شده و تاخیر در مجازات رخ می‌دهد.

البته اصطلاح دیگری برای همین گناهان است که به گناهان با عذاب استیصال و غیراستیصال از آنها یاد می‌شود؛ زیرا برخی از گناهان است که خداوند عذابی را می‌فرستد که ریشه گناهکار را می‌کند و می‌سوزاند و دیگر اجازه بقا به او در دنیا نمی‌دهد که به آن عذاب استیصال گفته می‌شود یعنی عذابی که از اصل و ریشه بر می‌کند. اما برخی از گناهان است که موجب ریشه کنی نمی‌شود و عذاب در آخرت تحقق می‌یابد. 

چگونه به خواندن نماز اشتیاق پیدا کنیم؟

مهمترین راهی که خداوند برای بندگان خود قرار داده تا با او ارتباط مستمر داشته باشند نماز می باشد. فلسفه عبادت انس با خدای تعالی است و در اثر انس با خدا است که انسان به او نزدیک می شود و به کمال و سعادت می رسد. در هر شبانه روز پنج وقت برای نماز قرار داده شده است تا این ارتباط معنوی با خالق هستی قطع نگردد. در دین اسلام تاکید فراوانی بر به جا آوردن باشکوه نماز در اوقات پنج گانه شده است که یادگیری و تذکّر این تاکیدات باعث می شود انسان به خواندن نماز بیشتر اهمیت دهد. 

هدیه خداوند

زنى به حضور حضرت داود آمد و گفت : اى پیامبر خدا پروردگار تو ظالم است یا عادل؟ حضرت داود فرمود: خداوند عادلى است که هرگز ظلم نمى کند. سپس فرمود: مگر چه حادثه اى براى تو رخ داده است که این سؤال را مى کنى؟ زن گفت : من بیوه زن هستم و سه دختر دارم. ریسندگى مى کنم، دیروز شال بافته خود را در میان پارچه اى گذاشته بودم و به طرف بازار مى بردم تا بفروشم و با پول آن غذاى کودکانم را تهیه سازم، ناگهان پرنده اى آمد و آن پارچه را از دستم ربود و برد، و تهی دست و محزون ماندم و چیزى ندارم که معاش کودکانم را تامین نمایم !!!