مرحوم حضرت آیت الله العظمی بهجت می فرمود: البته فقرا در کمبودها و فقر و ناداری باید صبر و شکیبایی داشته باشند و بدانند که آنها هم از نعمتهای دیگری برخوردارند که اغنیا برخوردار نیستند. ثروتمندان بلاها و ابتلائات و گرفتاریهایی دارند که مستضعفان و محرومان ندارند. طاووس را میبینی، پایش را هم ببین؛ زیرا خوبی و خوشی عیش، تنها به زیادی وسایل راحتی نیست؛ راحتی درونی و رفاه و خوشی و آرامش دل، به داشتن وسایل رفاه و راحتی نیست، بلکه چهبسا وسایل رفاه اسباب نگرانی و ناراحتی و اضطراب درونی را فراهم کنند. در کلمات امیرمؤمنان علیهالسلام آمده است:
«أَلْمَصائِبُ بِالسوِیةِ مَقْسُومَةٌ بَینَ الْبَرِیةِ»(1)
باور و پذیرش این واقعیت ها برای سخت است که قبول کنیم امروز ما در دنیایی زندگی می کنیم که آلودگی های روحی، دامان همه بشریت را فرا گرفته است، حفظ ایمان و دینداری، دشوارترین کار ممکن در حال حاضرشده! رذایل اخلاقی در حال ریشه دواندن در تمامی شریان های جسمی و روحی ماست و ضد ارزش ها تبدیل به ارزش و عادی شده و وجهه اصلی دنیا گشته است. حلال و حرام با هم مخلوط شده و خوردن و پوشیدن و نوشیدن ها شبهه ناک شده است !
وقتی نگاه می کنیم، می بینیم همه چیز آلوده است: سیاست آلوده، فرهنگ آلوده، زندگی آلوده، افکار آلوده، نیات آلوده، اهداف آلوده، مکاتب آلوده و کسی نیست که بتواند به راحتی از این مهلکه ها و گرداب ها رهایی یابد!
چنین جامعه سیاه و آلوده ای، ناشی از کدام عمل و اقدام انسان هاست و چه عاملی آنها را به این ورطه خطرناک کشانده است؟ این غفلت و جاهلیت و ظلمانیت تا چه زمانی ادامه دارد و کی به پایان خواهد رسید؟ و مهم تر از همه راه رهایی از این وضعیت آشفته و آلوده چیست؟
امیرالمؤمنین(علیهالسلام) در حکمت 60 نهجالبلاغه میفرمایند: «اَللِّسانُ سَبُعٌ إِن خُلِّىَ عَنهُ عَقَرَ؛ زبان چونان حیوان درندهای است که اگر رها شود، مجروح میکند.»
اهمیت زبان
زبان جهت سعادت میتواند بهترین وسیله باشد و به همان اندازه که میتواند بهترین وسیله باشد، خطرناکترین وسیله نیز میتواند باشد. در مورد زبان گفته شده است: «جِرمش کم اما جُرمش زیاد است.» امیرالمؤمنین(علیهالسلام) میفرمایند: چه بسیار سخنانی که از حمله و هجوم، اثرش بیشتر است. همچنین در روایت داریم که از ایشان پرسیدند: کدام مخلوق نیکوتر است؟ فرمودند: کلام. بعد سؤال شد کدام مخلوق زشتتر است؟ حضرت فرمودند: کلام! سپس در ادامه فرمودند: با سخن است که صورتها در روز قیامت سفید میشود و با سخن است که صورتها سیاه میشود. در سخن دیگری از امیرالمؤمنین(علیهالسلام) داریم: «فَرُبَّ کَلِمَه سَلَبَت نِعمَه وَ جَلَبَت نِقمَه[1]؛ چه بسیار یک کلمه نعمتی را برباید یا بلایی را جذب کند.»
رسول خدا(ص) فرمود: هفت عمل است که هر یک از امت من انجام دهد خدای تعالی او را با پیغمبران و صدیقین و شهیدان و صالحان محشور کند. پرسیدند: آن ها چیست؟ فرمود:
کسی را به حج بفرستد. دادخواهی را کمک کند. یتیمی را بپرورد. گمراهی را هدایت کند. تشنه ای را آب دهد. گرسنه ای را سیر نماید. در روز گرمی، روزه بگیرد.
منابع:
زبده الاحادیث، جلداول، ص143
المواعظ العددیه
نصایح، نوشته مرحوم آیت الله مشکینی
احادیث الطلاب
آموزه های اخلاقی در کلام معصومین(ع)
سه ساله بود که پدرش آسمانی شد…
هنگامی که در دانشگاه قبول شد گفتند: با سهمیه قبول شده؟!!؟
اما نفهمیدند…
هنگامیکه سال اول در مدرسه خواستند یادش دهند بنویسد بابا!!؟
یک هفته در تب می سوخت....!
می خواست بره و بچه ها منتظرش بودن. حس عجیبی داشت، انگار می دونست این دفعه برگشتنی نیست! اضطراب داشت که چجوری با مادر خداحافظی کنه. با خودش می گفت: «یعنی الان چی می خواد بگه، من که طاقت ندارم بشنوم» فکر می کرد الان قراره بشنوه که پسرم زود برگرد! من رو تنها نذار و زود به زود بهم زنگ بزن و ...
بالاخره دلش رو زد به دریا و رفت جلو، دست مادر رو بوسید و از زیر قرآن ردش کرد. منتظر شنیدن شد که یه دفعه مادر گفت: «خداحافظ پسرم، سلام من رو به حضرت زهرا(س) برسون»
پرسش
چرا می گویند بهتر است که در روز برای آب خوردن ایستاد و در شب نشسته نوشید؟ آیا دلیل علمی هم دارد یا فقط در روایات است؟
پاسخ اجمالی
همه احکام و دستورات الهی فلسفه و حکمت های گوناگونی دارند، هیچ یک از تکالیف شرعی بی حکمت وضع نشده اند، گرچه ما نمی توانیم به همه این حکمت ها آگاهی پیدا کنیم ولی با توجه به اینکه خدای حکیم و عادل هیچ قانونی را بی حکمت وضع نکرده، در بعضی از روایات آمده است که نوشیدن آب در شب و به صورت ایستاده موجب بیماری زرد آب خواهد بود، اما نوشیدن آب در روز به صورت ایستاده موجب بیشتر شدن نیروی بدن و گوارا شدن غذا می شود.
امام على علیه السلام: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هر کس در برآوردن نیاز بیمارى بکوشد، خواه آن را برآورد و خواه برنیاورد، از زیر بار گناه خویش بیرون مىرود، به سان آن روز که از مادر، زاده شده است.
در این هنگام، مردى از انصار گفت: اى پیامبر خدا، پدر و مادرم به فدایت! اگر بیمار از خانواده شخص باشد، آیا در صورتى که در برآوردن نیاز خانواده خویش بکوشد، این کار پاداش بیشترى ندارد؟
فرمود: «آری».
متن حدیث:
عن رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم:
مَن سَعى لِمَریضٍ فی حاجَةٍ قَضاها أو لَم یَقضِها ، خَرَجَ مِن ذُنوبِهِ کَیَومَ وَلَدَتهُ اُمُّهُ.
فَقالَ رَجُلٌ مِنَ الأَنصارِ: بِأَبی أنتَ واُمّی یا رَسولَ اللّهِ ، فَإِن کانَ المَریضُ مِن أهلِ بَیتِهِ، أوَ لَیسَ ذلِکَ أعظَمَ أجراً إذا سَعى فی حاجَةِ أهلِ بَیتِهِ؟
قالَ: نَعَم.