متن شبهه یا سوال :

چرا قرآن به زبان عربی است و به زبان دیگری نیست؟


پاسخ:

1. قرآن به هر زبانی که نازل می شد این سؤال شما قابل طرح بود. مثلاً اگر قرآن انگلیسی بود همین سؤال طرح می شد که چرا انگلیسی است و اگر فارسی بود باز همین طور. و وقتی سؤالی در هر صورت باقی می ماند معلوم می شود سؤالی معقول و به جا نیست …! (در این بخش به یاد جمله طنز معروفی افتادم که مدتی سر زبان ها بود و اینکه: از شخصی می پرسند اگر ادیسون برق را اختراع نمی کرد چه می شد؟ آن شخص در جواب گفت کس دیگری اختراع می کرد، بالاخره باید دین اسلام با زبانی نازل می شد.)

مثلاً اگر بگویند چرا نماز صبح دو رکعت است و اگر سه رکعت بود جا داشت بگویند چرا سه رکعت است و اگر چهار رکعت الی آخر… وقتی تسلسل در سؤال پیش می آید و این تسلسل لاینقطع است دلالت دارد که این سؤال معنایی محصل نخواهد بود.

2. فرستادن رسولان و پیامبران الهى به سوى اقوام و ملت هاى گوناگون، جز به زبان آن ها صورت نگرفته و این هم زبانى هر پیامبر با قوم خویش، یک اصل کلى و فراگیر است:

وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُول إِلاّ بِلِسانِ قَوْمِهِ لِیُبَیِّنَ لَهُمْ(ابراهیم/4)
ترجمه: و ما هیچ پیامبرى را جز به زبان قومش نفرستادیم تا حقایق را براى آنان بیان کند.

عربى بودن قرآن امرى طبیعى مى باشد; چرا که پیامبر از میان قومى برانگیخته شد که زبانشان عربى بود. همانطور که زبان تورات عبری و زبان انجیل سریانی بود.
مخاطبان اولیّه ى پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) و قرآن کریم، مردم منطقه مکه و اطراف آن بودند، گرچه در مراحل بعدى، رسالت، جهانى و دعوت همگانى شد (هدى للناس) لیکن معقول نیست که قرآن به زبانى که اولین مخاطبان و نزدیکان پیامبر با آن بیگانه هستند نازل شود، به بیانى دیگر معنا ندارد که پیامبرى در میان جامعه اى به رسالت مبعوث شود، ولى کتاب آسمانى او به زبان جامعه ى دیگرى باشد و مخاطبان نخستین او نتوانند از آن بهره اى ببرند.

3. زبان عربی یکی از وسیع ترین و کامل ترین زبان ها از حیث لغت و واژگان است. زبان شناسان عقیده دارند که زبان عربى داراى امتیازاتى است که در سایر زبان ها نیست; قواعد آن قیاسى تر از سایر زبان هاست. اشتقاق کلمات و واژه هاى آن بیش از سایر زبان هاست. براى مثال افعال در زبان عربى به جاى شش صیغه، چهارده صیغه دارند; تمام اسم ها مؤنث و مذکر دارند و افعال و ضمایر و صفت ها مطابق آن ها مى باشند. دستور زبان و علم فصاحت و بلاغت آن نیز، این زبان را از دیگر زبان ها ممتاز مى سازد.

4. از این رو در باره ى زبان عربى قرآن، می فرماید:

نزل به رو ح الامین علی قلبک لتکون من المنذرین بلسان عربی مبین .( شعرا/193- 195)
رجمه: نازل نمود جبرئیل امین بر قلب تو به زبان عربی آشکار .

در روایتى آمده است:
«یبیّن الألسن و لا تبیّنه الألسن؛ عربى فصیح، از واژه ها و ساختارى برخوردار است که گویایى دیگر زبان ها را دارد، در حالى که زبان هاى دیگر گویایى زبان عربى را ندارند».
(اصول کافى، ج2، ص637، کتاب فضل القرآن)

در تفسیر نورالثقلین در تفسیر «بلسان عربی مبین» شخصی به نام حجال از امام صادق(ع) سوال نمود. ایشان فرمودند: یعنی آن زبان ها را روشن می کند و آن را زبان ها روشن نمی کنند.
( نورالثقلین: ج 4، ص 65، فصلت، آیه 44)

5. با توجه به حکیم بودن خداوند و این که او خالق و معلم زبان انسان ها است و مرتبه هاى استوارى و کیفیت زبان ها را مى داند، نازل شدن قرآن به زبان عربى چیزى جز مقتضاى مصلحت و حکمت الهى نیست.

کِتابٌ أُحْکِمَتْ آیاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِنْ لَدُنْ حَکِیم خَبِیر;( هود/1)
ترجمه:این کتابى است که آیاتش استحکام یافته، سپس تشریح شده، از نزد خداوند حکیم و آگاه  نازل گردیده است.